Kościół Przemienienia Pańskiego w Iławie

Jednym z najpopularniejszych zabytków znajdujących się w Iławie jest kościół pod wezwaniem Przemienienia Pańskiego, który powstał w latach 1317-1325. Od tamtej pory kościół przechodził liczne przebudowy. Ostatnie poważniejsze prace modernizacyjne miały miejsce w latach 1903-1905.

Budynek od zawsze pełnił swoją obecną funkcję, czyli był kościołem parafialnym, jednak warto wiedzieć, że kiedyś patronami parafii byli Krzyżacy, przynajmniej oficjalnie, ponieważ faktyczną pieczę nad kościołem sprawowali bogatsi i lepiej usytuowani mieszkańcy miasta, dzięki czemu kościół stał się miejscem, które jednoczyło miejską śmietankę towarzyską. Aktualnie nad kościołem czuwają Misjonarze Oblaci Maryi Niepokalanej.

Kościół został objęty ochroną konserwatorską 16 września 1949 roku i był pierwszym zabytkiem w mieście, który został objęty taką pieczą.

Według przypuszczeń historyków przy kościele funkcjonowała szkoła, jednak brak na to dowód innych niż wzmianka z XV wieku o uczniu z Iławy, który miał uczęszczać do przykościelnej szkoły. Do parafii kościelnej należeli zarówno mieszkańcy miasta, jak i okolicznych wsi.

Trzeba wiedzieć, iż w drugiej połowie XVII wieku, w 1676 roku mieszkańcy Iławy żyli biednie, na co wskazuje fakt, iż zbiórka na remont kościoła i naprawdę organów miała opiewać na 201 marek, ponieważ na tyle oszacowano koszta prac, w całym mieście zebrano jednak tylko 29 marek. Organy zostały naprawione dopiero 21 lat później.

W 1730 roku uszkodzeniu uległy kościelne dzwony, jednak w tym przypadku zebranie środków na naprawę poszło znacznie sprawniej i już 3 lata później w kościele pojawiły się nowe dzwony, na dzwonach pojawiły się napisy:

• Durchs Feuer bin ich geflossen mit Gottes hullf in Danzig gegossen, co oznacza mniej więcej: Podczas ognia płynąłem z boską pomocą w Gdańsku odlany.
• Pójdźcie, pokłonimy się, padnijmy na kolana przed Panem, Stwórcą naszym. Albowiem on jest Bogiem naszym, a my ludem jego pastwiska i owcami w Jego ręku. Obyście głosu jego dzisiaj usłuchali – fragmenty Psalmu 95 werset 6 i 7, sentencje zawarto na dzwonach w języku łacińskim.

Remonty kościoła

Wyżej wspomniane zostały prace przy pojedynczych elementach kościoła, jednak w świątyni miały miejsce również liczne przebudowy i remonty całego budynku. W nocy z 26 na 27 czerwca w 1706 roku w mieście miał miejsce pożar, w którego trakcie kościół uległ ogromnym zniszczeniom, dopiero w roku 1730 udało się go odremontować, ponieważ właśnie w tym okresie pojawiły się środki, dzięki którym mogły mieć miejsce prace mające na celu odbudowę świątyni. Sponsorem prac w 1730 roku był hrabia Finckenstein, który był nie tylko patronem kościoła, ale również starostą miasta i zdecydował się pokryć koszta w całości ze swoich prywatywnych środków.

Kolejny remont w kościele musiał odbyć się po tym, jak 3 czerwca 1753 roku w dach budynku uderzył piorun, podczas gaszenia pożaru spowodowanego żywiołem, zalaniu i zniszczeniu uległy organy, które musiały zostać poddane kolejnej już naprawie.

Przez liczne zniszczenia i problemy, jakie dotykały kościół przez lata, mimo napraw i wszelkich starań zarówno mieszkańców, jak i innych, wyżej postawionych osób, kościół był w katastrofalnym stanie, o czym mówią zapisy w kronice z 1790 roku.

Kolejny kompletny remont kościoła miał swój początek 5 listopada 1905 roku, to właśnie dzięki niemu po dziś dzień możemy cieszyć się tym wspaniałym zabytkiem w Iławie.

Kościół Przemienia Pańskiego – na co zwrócić uwagę podczas zwiedzania?

Kościół ulokowany jest na wzgórzu, na którym leży także stare miasto. Budynek zbudowany jest z palonej cegły, dzięki czemu przez mieszkańców Iławy nazywany jest „czerwonym kościołem”. Należy wiedzieć, że nocą każda ściana kościoła jest oświetlona, co robi niesamowite wrażenie. Jednak nie tylko z zewnątrz kościół wygląda imponująco, również to, co znajdziemy w jego wnętrzach, wprawi nas w zachwyt. Co warto zobaczyć, w Kościele Przemienia Pańskiego i na co zwrócić szczególną uwagę?

Po wejściu do kościoła naszą uwagę z pewnością przykuje ołtarz główny, który został wykonany w 1741 roku i jest stworzony głównie z drewna. Ołtarz jest złocony i srebrzony, co w połączeniu z drewnianymi elementami wygląda co najmniej nietuzinkowo. W okolicach ołtarza możemy również obejrzeć zachwycający obraz, który przedstawia scenę modlitwy Jezusa w Ogrójcu, obraz powstał w 1786 roku, a jego autorem jest Christian Bernard Rode. Również figura Matki Bożej Fatimskiej z pewnością jest elementem wartym obejrzenia.

W kościele możemy również zobaczyć tablice, które opatrzone są napisami:

• Ev. Str. Joh. 1,29 „Siehe, das ist Gottes Lamm, welches der welt Sunde Tragt.”, co znaczy: Patrz, oto Baranek Boży, który gładzi grzechy świata.
• Offenb. St. Joh. 19,9, „Seilig sind, die zum Abendmahl des Lammes berufen sind”, co znaczy: Błogosławieni, którz
• y zostali wezwani na ucztę Baranka.

Jeżeli dobrze przyjrzymy się ołtarzowi, w jego bocznym, prawym skrzydle dostrzeżemy herb miasta Iława.

Jednak wśród rzeczy, które zdobią iławski zabytek, znajdziemy nie tylko ołtarz, ale również piękne, bogato zdobione, neogotyckie witraże, które przedstawiają Jezusa oraz jego Apostołów, Piotra i Pawła, a także moment ukrzyżowania Jezusa Chrystusa oraz Maryję i Apostoła Jana czuwających pod krzyżem.

Warto wiedzieć, że w podziemiach kościoła znajdują się trumny z zabalsamowanymi zwłokami Wilhelma Albrechta von Finckensteina , który zmarł 15 kwietnia 1752 roku oraz jego żony Jadwigi Elżbiety von Finckenstein, która zmarła 1 lutego 1752 roku.

W kościele znajduje się również wiele wspaniałych figur i obrazów, w tym figura Chrystusa Nauczającego, figura Chrystusa Dobrego Pasterza, rzeźba Jana Chrzciciela, rzeźba św. Teresy z Ávila, popiersie Jana Pawła II, rzeźba św. Antoniego oraz wiele innych, które bez wątpienia warto dokładnie obejrzeć, zwiedzając ten zabytek w Iławie.

Mury miejskie w Iławie

Kolejnym zabytkiem Iławy są mury miejskie, których fragmenty zachowały się do dzisiaj. Mury powstały mniej więcej w połowie XIV wieku i pełniły funkcję obronną miasta. Budynki, które były połączone z murami to wyżej wspomniany Kościół Przemienienia Pańskiego w Iławie, a także zamek i fosa. Mury zostały wzniesione z takich materiałów jak kamień polny i kamień łamany, zaprawa wapienna oraz dodatek cegły. Aktualnie zachowały się wyłącznie fragmenty tego miejskiego systemu obronnego, jednak to właśnie dzięki nim możemy wyobrazić sobie, jak wyglądało miasto otoczone murami, co z pewnością będzie stanowiło wspaniałą lekcję historii zarówno dla dzieci, jak i dla dorosłych.

Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny w Iławie

Kolejnym zabytkiem w Iławie jest Kościół Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, który został zbudowany w 1933 roku. Budowę zainicjował proboszcz ks. Miera, a administratorem budynku został ksiądz Zbigniew Brodnicki, który zarządzał parafią aż do 1946 roku, do momentu, w którym został odwołany przez kurię. Później pieczę nad kościołem sprawowali kolejno ksiądz kanonik Ludwik Warpechowski oraz Bogdan Lendziszewski.

W roku 1948 roku kościół został podpalony, jednak ksiądz Mieczysław Niepiekło oraz mieszkańcy miasta, a w szczególności kolejarze podjęli się jego odbudowy.

Wnętrze kościoła jest dość nietuzinkowy i różni się nieco od typowych, ozłoconych świątyń, jednak mimo to jest on zachwycający w swojej prostocie. Przed kościołem możemy obejrzeć pomnik Matki Boskiej i pomnik św. Józefa.

Ratusz

Kolejnym niezwykle popularnym iławskim zabytkiem jest ratusz miejski, który ma niezwykle ciekawą historię. Trzeba wiedzieć, że pierwszy ratusz w mieście powstał w 1317 roku i był wielokrotnie przebudowywany, aby finalnie zostać rozebranym w 1706 roku.

Ratusz został odbudowany w innym miejscu, dokładnie w tym, w którym znajduje się w dniu dzisiejszym, a budowa miała miejsce w latach 1910-1912 i rozpoczęła się z inicjatywy ówczesnego burmistrza. Również ten budynek ratusza, podobnie jak poprzedni wymagał przebudowy i napraw ze względu na fakt, iż został zniszczony w trakcie II wojny światowej. W okresie PRL-u budynek ratusza pełnił rolę hali targowej.

W 1994 roku ratusz został wpisany do rejestru zabytków. W 1995 roku budynek przeszedł kolejny remont, dzięki któremu możemy podziwiać go do dnia dzisiejszego.

Dzisiaj ratusz pełni najróżniejsze funkcje takie jak informacja turystyczna, komenda straży miejskiej, urząd stanu cywilnego, a także biuro obsługi szkół i przedszkoli.

Kino-Teatr

Budynek kino-teatru mieszczący się przy ul. Niepodległości został wpisany do rejestru zabytków w Iławie w 2002 roku. Budynek powstał w latach 1926-1922 i na początku jego przeznaczeniem była hala miejska. W latach 30 XX wieku styl kino-teatru uległ zmianie, od tej pory, po przebudowie budynek reprezentował styl neoklasycystyczny. W latach 60 zmieniło się również przeznaczenie budynku, właśnie wtedy zaczął on pełnić funkcję kina i teatru.

Warto zobaczyć Kino-Teatr w Iławie nie tylko ze względu na fakt, iż jest to wspaniały zabytek, ale również miejsce, w którym możemy oddać się rozrywkom kinowym oraz teatralnym, co zadowoli uczestników wycieczki w każdym wieku.

Stajnia-Wozownia w Iławie

Stajnia-Wozownia to zabytek w Iławie, który do rejestru zabytków wpisany został w 1993 roku. Dawniej w tym miejscu znajdowała się stajnia, która mieściła w sobie sześć stanowisk dla zwierząt. Budek posiada charakterystyczne, szerokie bramy wjazdowe. Budynek do 1945 roku poddawany był licznym przebudowom. Dzisiaj mieści się w nim restauracja, a także niewielkiej wielkości hotel.

Dworzec Główny w Iławie

Budynek Dworca Głównego w Iławie również możemy określić mianem zabytku, ponieważ został wpisany do rejestru w 2006 roku. Mogłoby się wydawać, że to zwykły dworzec, jakich pełno w całym kraju, jednak wystarczy nieco bliżej przyjrzeć się jego wnętrzom oraz poznać jego historię, aby zmienić zdanie.

Do 1903 roku nazwa stacji brzmiała Deutsch Eylau Ostbahnhof, czyli Iława Wschodnia ze względu na fakt, że aż do zakończenia II wojny światowej znajdowała się ona na terenie Niemiec.

Sam budynek dworca zbudowany został w stylu neogotyckim. Aktualnie na terenie budynku znajduje się standardowe wyposażenie dworców, czyli kasy biletowe, sklepiki i poczekalnia, jednak iławski dworzec to również wiele wspaniałych, nietuzinkowych elementów, jak np. wspaniałe witraże zdobiące zespół okien znajdujących się w budynku dworca. Witraże zdobione są między innymi herbem Iławy. Warto zwrócić uwagę również na sufit znajdujący się w hallu głównym, na którym widnieją wspaniałe freski przedstawiające miejskie herby, a także roślinność.

Fosa miejska

Fosa miejska to część wyżej wspomnianego systemu obronnego miasta, do którego należały również takie iławskie zabytki jak Kościół Przemienienia Pańskiego w Iławie, a także mury miejskie. Na dzień dzisiejszy możemy podziwiać tylko fragment fosy, który zachował się we wschodnim odcinku. Warto wiedzieć, że co jakiś czas na miejscu odbywają się wycieczki z przewodnikami, którzy opowiadają nie tylko o dziejach fosy, ale również kościoła oraz miasta.

Cerkiew św. Jana Teologa w Iławie

Cerkiew św. Jana Teologa to następny z zabytków w Iławie, który mimo faktu, iż nie należy on do grona najpopularniejszych i najczęściej odwiedzanych, warto zobaczyć.

Dawniej, zaraz po budowie, która miała miejsce w 1899 roku, w budynku mieściła się gazownia miejska. W 1910 roku budynek został rozbudowany, dzięki czemu jego powierzchnia użytkowa znacznie się zwiększyła.

W roku 1987 budynek został poddany kolejnym przebudowom i zmienił swoje przeznaczenie, w tamtym okresie na miejscu znajdował się warsztat i garaż. Dodatkowo znajdowała się tam zajezdnia autobusowa, która utrzymywała się w tym miejscu aż do 1992 roku.

Dopiero po roku 1992 dzięki wnioskom konserwatorów budynek został przekształcony na cerkiew ze względu na fakt, iż jego przeznaczeniem powinny być funkcje sakralne.